 |
اخبار > در گفت‌وگو با معاون پژوهش جامعةالزهراء(س) |
 |
 نسخه چاپي  ارسال به دوست
شماره خبر : ٤٠٦٧٨٢ تاريخ درج خبر : شنبه ٧ ارديبهشت ١٣٩٨ ساعت درج خبر : ١٣:٥٩
 تدوین طرح‌های مرحله‌ای برای حضور پررنگ‌تر بانوان در جشنواره
در گفت‌وگو با معاون پژوهش جامعةالزهراء(س)
سرکار خانم ریحانه حقانی، عضو شورای سیاستگذاری جشنواره و معاون پژوهش جامعةالزهراء(س)، در گفت‌وگو با ما، جشنواره را در ایجاد رقابت علمی و نشاط بین حوزویان در ارائه آثار موفق ارزیابی کرد. وی همچنین از ظرفیت‌ها و کاستی‌های جشنواره برای تبدیل شدن به تراز پژوهشی ملی سخن گفت. آنچه در پی می‌آید، مشروح این گفت‌وگو است.
جشنواره علامه حلی(ره) در منظومه فعالیت‌های معاونت پژوهش جامعةالزهراء(س) چه جایگاهی دارد؟
کشف استعدادهای طلاب جوان در امر پژوهش، منجر به نهادینه‌سازی فرهنگ تحقیق و پژوهش در حوزه‌ها می‌شود. در حال حاضر یکی از برنامه‌های مهم در معاونت پژوهش جامعةالزهراء(س) برنامه‌ریزی و ساماندهی جشنواره علامه حلی(ره) است. ضرورت توجه به طلاب جوان و استعدادهای برتر و جهت‌دهی فعالیت‌های پژوهشی ایشان، معاونت را بر آن داشت تا برنامه‌ریزی دقیقی به صورت فازبندی شده در این موضوع طراحی کند.
در بدو امر آسیب‌شناسی حضور کم‌رنگ طلاب جوان و پژوهشگر جامعةالزهراء(س) در این جشنواره مورد توجه قرار گرفت و بر اساس این آسیب‌شناسی، طرح‌های مرحله‌ای تدوین گردید. در گام اول راه‌های تقویت حضور در دستور کار قرار گرفت که بخشی از آن به بعد علمی و ارتقاء مهارت‌های دانشی طلاب باز می‌گردد که برای طلاب حائز شرط سنی و توانمند کارگاه‌های علمی به همراه استاد راهنما تعیین شد تا در این حلقه‌های علمی یک موضوع پژوهشی را مورد تحقیق و پژوهش قرار دهند و برای جشنواره ارسال کنند.
بخشی از آن هم به بعد اجرایی و فرایندها بازگشت داشت که لازم بود طلاب از ماهیت، اهداف و ضرورت این جشنواره آگاه شوند و اطلاعیه‌ها و پوسترهای همایش در معرض دید قرار گیرد، زیرا برخی از طلاب اطلاعی از این موضوع نداشته و یا طرق دسترسی را نمی‌دانستند، لذا نیاز بود ستادی در خود معاونت در این زمینه تشکیل شده و برنامه‌ها سازمان‌دهی شود. علاوه بر آن که کانال‌های داخلی برای اطلاع شرایط و مراحل جشنواره تشکیل شد، جلسات متعددی با معاونت آموزش تشکیل شد و مصوبات متعددی از جمله شیوه‌های انگیزه‌بخشی به طلاب، جهت‌دهی آثار علمی و بررسی قالب‌های قابل ارائه را در بر داشت.
از سوی دیگر جلساتی با اساتید تحقیق کارورزی و روش تحقیق جهت تقویت حضور و تشویق طلاب برای شرکت در جشنواره برگزار شد.
در نهایت، معاونت پژوهش در جشنواره استانی علامه حلی سال 97، موفق شد یکصد و سی اثر ارائه کند و این تعداد خروجی با آمار تمامی مدارس استانی و بنت‌الهدی برابری می‌کرد و از 12 طلبه برگزیده بانو در جشنواره استانی، شش نفر از جامعةالزهراء(س) بودند که این نشان‌دهنده ظرفیت خوب پژوهش‌گران جوان و خروجی گام اول برنامه‌ریزی برای جشنواره است؛ اما به نظر می‌رسد برای تقویت این موضوع لازم است گام‌های بعدی را جدی‌تر ادامه دهیم.
با توجه به برگزاری ده دوره جشنواره علامه حلی(ره)، دستاوردهای این جشنواره را چگونه ارزیابی می‌کنید و گمان می‌کنید تا چه میزان به اهداف خود دست یافته است؟
جشنواره علامه حلی(ره) با هدف تقویت نشاط علمی و گسترش روحیه پژوهش در بین طلاب و شناسایی نخبگان و استعدادهای علمی برتر طلاب شکل گرفته است، لذا بعد از این ده دوره باید میزان موفقیت را با شاخصه‌ها سنجید و در بررسی هر یک از مؤلفه‌ها رشد یا عدم آن را تحلیل کرد؛ وگرنه نمی‌توان به نتیجه درستی دست پیدا کرد. آنچه که به وضوح دیده می‌شود این است که جشنواره، در بحث ایجاد رقابت علمی و نشاط بین حوزویان در ارائه آثار خوب عمل کرده است و در حال حاضر شرکت در این جشنواره برای طلاب یک امتیاز محسوب می‌شود و طلاب مستعد انگیزه حضور در این رقابت علمی را دارند. به خصوص آن‌که در موضوعاتی که هر سال در بخش ویژه مطرح می‌گردد و متناسب با مباحث روز و کاربردی جامعه است موضوعاتی مانند: «مهدویت ؛ فرصت‌ها و آسیب‌ها»، «نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی»، «بایسته‌های حوزه انقلابی»، «نقش حوزه در تحولات سیاسی اجتماعی صد سال اخیر»، «آسیب‌های اجتماعی»، «سبک زندگی ایرانی اسلامی» و «چهل‌سالگی انقلاب اسلامی ایران» و...
اما آنچه مهم است اینکه آیا بعد از جشنواره فعالیت‌های علمی و ساماندهی طلاب چگونه صورت می‌گیرد؟ آیا شناسائی نخبگان و حمایت از آن‌ها صورت می‌گیرد یا خیر؟ آیا پژوهش‌های طلاب در یک نظام فکری گنجانده می‌شود و می‌توان در هر دوره‌ای ادعا کرد نیاز علمی موضوعی برطرف شده است یا حداقل زمینه‌سازی گسترش نظام موضوعی را در بر داشته است یا خیر؟
از سوی کلان‌تر، با توجه به سیاست جلب مشارکت اساتید، مدیران، طلاب و فضلا در این موضوع، آیا ایشان به این باور در سطح انگیزشی به طلاب و در فرایند علمی رسیده‌اند و جشنواره در این حیطه چه فعالیتی را انجام داده است؟
به نظر شما جشنواره در راستای دستیابی به اهداف مدنظر و تبدیل شدن به یک تراز پژوهشی در سطح ملی چه ظرفیت‌ها و یا کاستی‌هایی دارد؟ آیا برای رفع کمبودها و حفظ و تقویت نقاط قوت، پیشنهادی دارید؟
آنچه مسلم است این که جشنواره علامه حلی(ره) در رسیدن به یک تراژ پژوهشی گام‌های خوبی را برداشته است و اما ظرفیت‌های بالقوه‌ای خصوصا در حوزه‌های علمیه خواهران وجود دارد که باید بالفعل شود.
اگر به این نکته توجه شود که طلبه‌ای در عرصه تحصیل، تدریس، تبلیغ و... موفق است که پژوهشگر خوبی باشد؛ اگر مهم‌ترین شاخصه‌های یک پژوهشگر موفق، حضور فعال و شناخت نیاز جامعه و شناسایی اولویت‌های پژوهشی جامعه اسلامی و لزوم آینده‌نگری پژوهشی در مباحث است، در نتیجه تحقیق در بین طلاب به صورت جدی‌تر انجام خواهد شد. از سوی دیگر باید دست‌اندرکاران امر در سیاستگذاری کلان آن اهتمام به این موضوع داشته باشند.
به نظر می‌رسد برای آن‌که جشنواره فقط در سطح رقابتی باقی نماند و با هدف آینده‌نگری در موضوعات پژوهشی ورود داشته باشد و طلاب بتوانند برنامه سالیانه خود را نظام‌مند انجام دهند، یک کارگروه علمی و تعیین موضوعات پژوهشی از مراکز حوزوی به صورت ستادی تشکیل شود و برنامه‌های خود را از نگاه پژوهشی تصویب و ابلاغ کند. این برنامه‌ها می‌تواند در سه نگاه کلان نیازسنجی پژوهشی، گسترش فرهنگ پژوهش و تربیت پژوهشگر فعال باشد.
به نظر شما طلاب پژوهشگر با چه موانع و دغدغه‌هایی روبه‌رو هستند و معاونت تحت مدیریت شما تاکنون چه برنامه‌هایی در جهت رفع این موانع و دغدغه‌ها داشته و دارد؟
جشنواره علامه حلی(ره) ویژه طلاب جوان است که در راستای نهادینه شدن امر پژوهش، تلاش‌های خود را معطوف می‌کنند اما با مسائلی روبرو هستند:
1- نیاز به استاد مجرب که راهنمایی و جهت‌دهی امور را به عهده داشته باشد؛ زیرا اساتید فاضل حوزوی به دلیل مشغله‌های فراوان امکان فرصت کافی جهت اختصاص به این امر را ندارند.
2- نیازهای معیشتی که بعضا طلاب مستعد را از موضوع مورد اهمیت به موضوع کم اهمیت‌تر رهنمون می‌کند.
3- نیاز به مهارت‌های روشی و ارتقائی
4- نیاز به منابع مکتوب و ابزارهای پژوهشی به خصوص نرم‌افزارهای به‌روز و آشنائی با شیوه‌های پژوهشی جدید
5- عدم نظام جامع پژوهشی و برنامه‌ریزی دقیق علمی هدفمند و...
معاونت پژوهش جامعةالزهراء(س) برای امور یاد شده فعالیت‌های متعددی را پیش‌بینی کرده است؛ به طور مثال در موضوعات تخصصی، کلان‌پروژه‌های علمی تعریف کرده است که طلاب تحت اشراف استاد راهنمای مجرب، پژوهش‌های خود را انجام داده و به نتیجه مطلوب برسند و طبیعتا از تعیین موضوع و تصویب آن تا خروجی علمی، مورد نظارت و حمایت مادی و معنوی قرار می‌گیرند که این طرح به عنوان طرح تربیت پژوهشگر در حال انجام است.
برای ارتقاء روشی و مهارتی کارگاه‌های مورد نیاز عمومی و تخصصی را برنامه‌ریزی کرده که این برنامه در دو سطح طلاب و اساتید دیده شده است. از سوی دیگر طلاب باید فرایند علمی روشنی در برنامه‌های پژوهشی خود داشته باشند که برای این موضوع دستورالعمل جامع ساماندهی پشتیبانی‌های پژوهشی و رتبه‌بندی‌های پژوهشی در دستور کار قرار گرفت که نتیجه خوبی را در بر داشت.
فضای کتابخانه‌ای و فضای مجازی از دیگر نیازهای یک پژوهشگر است که جامعةالزهراء(س) هم از جهت فیزیکی فضایی در چهار طبقه با سالن‌های متعدد عمومی و تخصصی در اختیار محققان قرار داده است و هم از جهت منابع مکتوب و دیجیتال، نرم‌افزارها و ابزارهای پژوهشی مانند پژوهیار، همچنین سایت‌های متعدد علمی را به صورت سایت باز در اختیار پژوهش‌گران قرار داده است.
توصیه شما برای بالا بردن سطح کیفی و کمی تحقیقات حوزوی چیست و چه سازوکاری می‌توان بین نیازهای عمومی در حوزه اندیشه دینی و دستاوردهای جشنواره برقرار کرد؟
تفکر نظام حوزه که برخاسته از نظام فکری شیعه است بر پایه تألیف و پژوهش است. این مسأله در کنار اخلاق پژوهشی و نیازمحور بودن فعالیت‌های پژوهشی بسیار حائز اهمیت است. اگر با وجود آثار متعدد و پایان‌نامه‌های زیادی که در حوزه صورت می‌گیرد، مسائل اصلی پاسخ داده نمی‌شود، علت را باید جویا شد. این مسأله در دو سطح قرار دارد: یک سطح سیاستگذاری است که باید طلاب را به تعمیق در پژوهش سوق دهند و یک سطح پژوهش‌گران و طلاب هستند که باید از انجام کارهای سطحی، تکراری و جمع‌آوری پرهیز داشته باشند. طلاب باید در منابع تتبع کافی داشته و رجوع به مصادر علمی اصیل نمایند. لذا چند محور جهت ارتقاء سطح کمی و کیفی توصیه می‌شود:
1- حاکمیت اخلاق پژوهشی
2- اهتمام به رویکرد نیازمحوری در موضوعات پژوهشی
3- استفاده از منابع اصیل و دست اول
4- بهره‌مندی از اساتید متخصص در هر موضوع
5- پرهیز از پژوهش‌های تکراری
6- توجه به نوآوری و خلاقیت در عرصه تحقیق
7- کسب و ارتقاء مهارت‌های پژوهشی به روز و کارآمد
به نظر می‌رسد اگر نظام فکری با محوریت موارد یاد شده در قالب کارگروه‌ها شکل بگیرد، جشنواره می‌تواند پاسخگوی نیازهای عمومی در حوزه اندیشه دینی باشد.
...در حال ثبت نظر  نظر شما ...در حال ثبت نظر خروج
|
