طلبه محقق و برگزیده کشوری مقاله سطح 3 در پانزدهمین جشنواره علامه حلی، در رابطه با مقاله‌ای که در زمینه تدوین برنامه معنوی اخلاقی عمومی با استناد به منابع شیعی منتشر کرده است، به تشریح انگیزه‌ها و چالش‌های خود در این مسیر پرداخت.
محمد کوفی‌گر طلبه سطح سه اخلاق حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در اصفهان، به تعریف اصطلاحات کلیدی در عنوان و نام مقاله‌اش پرداخت و تشریح کرد: تدوین، در اینجا به معنای طراحی و تنظیم یک برنامه منسجم و جامع است که مراحل مختلف را در بر گیرد.
وی افزود: برنامه معنوی، این اصطلاح به معنای یک دستورالعمل مشخص است که شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و زمانبندی آنها می‌باشد و با هدف ایجاد ارتباط عمیق‌تر با خداوند و رشد در زمینه‌های معنوی است.
رتبه برتر جشنواره کشوری علامه حلی ادامه داد: برنامه معنوی اخلاقی عمومی، به معنای طرحی است که برای عموم افراد قابل اجرا بوده و بر مبنای اصول اخلاقی و معنوی بنیان‌گذاری شده است، این برنامه به دنبال ارتقای فضایل اخلاقی و تقویت جنبه‌های معنوی زندگی انسان‌هاست.
وی بیان کرد: استناد به منابع شیعه، این بدان معناست که برنامه باید بر اساس آیات قرآن، روایات اهل بیت و کلام بزرگان دین پی‌ریزی شود و با تکیه بر منابع شیعی توانستیم گستره موضوع را بیشتر کنیم.
کوفی‌گر در پاسخ به این سؤال که چه انگیزه‌ای او را به نوشتن این مقاله کشاند بیان کرد: چالشی در زندگی‌ام به‌وجود آمد که من را به دنبال یک برنامه معنوی منظم و مشخص سوق داد و با وجود دشواری‌های موجود در یافتن منابع جامع و مرتب، در این مقاله تلاش کردم تا یک برنامه‌ای ساده و کاربردی برای نمازهای یومیه و فعالیت‌های معنوی مرتبط با آن ارائه دهم و با توجه به پراکندگی منابع و عدم دسترسی به بزرگان دین، تصمیم گرفتم که برنامه‌ای تدوین کنم که برای همه قابل دسترسی باشد.
رتبه برتر جشنواره کشوری علامه حلی، در پاسخ به خبرنگار در رابطه با چالش‌های پیش آمده در طول تحقیق و پژوهش خاطرنشان کرد: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، عدم امکان مراجعه دستورالعمل‌های مشخص از بزرگان بود، به محض اینکه به سراغ یکی از بزرگان می‌رفتیم، طرفداران دیگر اعتراض می‌کردند. بنابراین، تصمیم گرفتیم به روایات مراجعه کنم تا از این چالش‌ها فاصله بگیرم، لذا از روایات کهن در زمینه های مختلف و بعد از آن از سخن علما مشهور و سخن بزرگان بهره بردیم.
کوفی‌گر ادامه داد: از دیگر چالش هایی که با آن روبرو بودم مربوط به انتقاداتی بود که در فضای معنویت ایجاد شده بود از جمله اینکه بسیاری شاید بگویند “ما استاد اخلاق داریم و باید از استاد اخلاق استفاده کنیم. این انتقادات ممکن است به این معنا باشد که مقاله و برنامه‌ای که ارائه داده‌ام، به نوعی جایگاه استادان اخلاق را زیر سوال می‌برد، اما باید تأکید کنم که هدف ما اینگونه نیست و ما برنامه‌ای عمومی ارائه داده‌ایم که همه افراد بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
وی افزود: اگر کسی بتواند به استاد اخلاق خود مراجعه کند، خوش به حالش و امید داریم بتواند از دستورات وی بهره‌وری کند، اما ما قصد داریم تا به افرادی که دسترسی به استاد اخلاق ندارند یا با تعدد دستورات مواجه شده‌اند، راهنمایی کنیم و این یکی دیگراز چالش‌هایی است که در این مسیر با آن مواجه بوده‌ام.
چالش نیاز به برنامه در فعالیت‌های دینی
محقق و نویسنده حوزوی به ضرورت داشتن تدوین این برنامه به عنوان چالشی دیگر اشاره کرد و گفت: چالش دیگری که پیش روی ماست، بحث ضرورت داشتن یک برنامه معنوی است، آیا واقعاً نیاز به ایجاد چنین برنامه‌ای وجود دارد؟
نویسنده مقاله «تدوین برنامه معنوی با استناد بر نمازهای یومیه» با بیان چالش اهمیت و ضرورت داشتن برنامه ریزی در فعالیت های دینی پرداخت و اظهار داشت: بسیاری از افراد ممکن است با این سوال مواجه شوند که آیا واقعاً نیاز به برنامه‌ریزی برای انجام کارها و عبادات داریم یا خیر، نگرش‌های متفاوتی وجود دارد؛ برخی بر این باورند که با توجه به حالات و شرایط روزمره می‌توانند به دلخواه کارها را انجام دهند، اما وقتی به منابع و روایات اهل بیت نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که نظر آنان به شکلی دیگر است.
کوفی‌گر خاطرنشان کرد: اهل بیت (ع) به شکل منظم و مدون به برنامه‌ریزی فعالیت‌ها تأکید کرده‌اند، آنها به پیروان خود راهکارها و کارهای خاصی را توصیه کرده که باید به طور منظم انجام شود.
وی افزود: به همین دلیل، ما باید روایات عمومی را در نظر بگیریم و آنها را به عنوان راهکارهای عملی برای خود پیاده‌سازی کنیم، در نتیجه، اگرچه ممکن است بعضی مواقع احساس کنیم که به صورت دلخواه می‌توانیم پیش برویم، ولی با توجه به توصیه‌های اهل بیت، وجود یک برنامه منظم می‌تواند برکاتی برای ما به همراه آورد و ما را در مسیر صحیحی هدایت می‌کند.
رتبه برتر جشنواره کشوری علامه حلی از برنامه خود برای نگارش ادامه مقاله‌اش که برشی از یک پایان‌نامه است، خبر داد و گفت: این مقاله به بررسی چهار ساحت اصلی در دین اسلام می‌پردازد: ساحت ارتباط با خدا، ساحت ارتباط با معصومین، ساحت پرهیزات و ساحت طهارت، هر یک از این ساحت‌ها شامل زیرمجموعه‌هایی است که در این تحقیق به آنها پرداخته می‌شود.
وی گفت: یکی از زیرمجموعه‌های مهم ساحت ارتباط با خدا شامل نماز، قرآن، دعا و ذکر است و من در این تحقیق، توجه بیشتری به نماز یومیه و مستحبی داشته‌ام و در این رابطه مراحل قبل، حین و بعد از نماز را به دقت بررسی کرده‌ام، در این مقاله، مراحل مختلف و تعقیبات نماز به صورت مرحله به مرحله و دقیق توضیح داده شده است.
این محقق یادآور شد: در ادامه کار خود، موضوعاتی چون توحید، ارتباط با خدا، قرآن، دعا و ساحت طهارت را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار خواهد داد.
نویسنده مقاله” تدوین و برنامه معنوی با استناد به منابع شیعی با تکیه بر نمازهای یومیه” گفت: «ما امیدواریم که این تحقیق به صورت منظم و منطقی تدوین شود تا افراد بتوانند به سادگی و با درک صحیح، از آن بهره‌مند شوند.
وی خاطرنشان کرد: این برنامه نه تنها تئوری است، بلکه نتایج عملی نیز داشته و بر روی افراد مختلف آزمایش شده است، ما امیدواریم که این برنامه به افرادی که به دنبال رشد معنوی هستند، کمک کند و بتوانند بدون نیاز به فرد خاصی، به سمت اهداف معنوی خود حرکت کنند.»
کوفی‌گر به تشریح استفاده از منابع معتبر شیعی در تدوین برنامه معنوی خود پرداخت و با اشاره به منابع مختلف تصریح کرد: که در این پژوهش ابتدا به قرآن و نهج البلاغه به عنوان دو منبع اصلی مراجعه کرده است و از کتب معتبر دیگری همچون کتب امام و تبسم ابن باب وصال، صفات الشیعه، اخبار رضا و کتب علامه شیخ صدوق و نیز سایت‌های معتبری نظیر مراجع تقلیدو ویکی پدیا نیز کمک گرفته است، البته سخنرانی‌های شیخ جعفر ناصری که در فضای مجازی در دسترس بودند، به خصوص در زمینه معنویت و برنامه‌ریزی اخلاقی نیز کمک شایانی کردند.
وی اظهار امیدواری کرد: این مقاله به‌عنوان یک منبع معتبر در زمینه برنامه‌ریزی معنوی، راهگشای بسیاری از افراد در مسیر رشد و تعالی معنوی باشد.
