برگزیدگان یازدهمین جشنواره علامه حلی(ره) استان قم و سومین جشنواره اساتید این استان روز پنج‌شنبه دوم اسفند 1403 در سالن همایش‌های مدرسه علمیه معصومیه(س) تجلیل شدند.
سخنران ویژه این مراسم، آیت‌الله جواد مروی، دبیر دوم شورای عالی حوزه‌های علمیه بود که پس از ارائه گزارش دبیر جشنواره استانی و معاون پژوهش حوزه علمیه قم به ایراد سخنرانی پرداخت.
در بخش پایانی همایش نیز برگزیدگان این جشنواره استانی مورد تجلیل قرار گرفتند.
تحقیقات حوزوی با فناوری‌های روزآمد همراه شود
آیت‌الله جواد مروی در این مراسم گفت: رشد هر جامعه‌ای مرهون پژوهش است. زیربنای تولید علم نیز مرهون پژوهش است. حوزه‌های علمیه ما از گذشته‌های دور تا امروز تحقیقات پژوهشی بزرگی را در فنون مختلف علوم اسلامی به جهان عرضه نموده‌اند.
دبیر دوم شورای عالی حوزه‌های علمیه افزود: دانشمندان بزرگ در جهان کاملا تأیید می‌کنند که تحقیقات علمای شیعه در رشته‌های تخصصی کم‌نظیر بلکه بی‌نظیر است.
آیت‌الله مروی اظهار کرد: دکتر عبدالرزاق احمد السنهوری پدر علم حقوق در جهان عرب است. ایشان در لیون فرانسه دو دکتری حقوق و علوم سیاسی را دریافت کرد. اندیشمندان و محققان لیون بیان کردند که از روزی که دانشگاه لیون تأسیس شده است، دکترایی به عمق علمی دکتر عبدالرزاق نوشته نشده است. ایشان مدوّن حقوق عمومی و اساسی چند کشور عربی است. ایشان برای تدوین حقوق مدنی عراق به بغداد فراخوانده شد. یکی از اساتید عراقی کتابی را به دکتر عبدالرزاق هدیه داد. ایشان در دانشگاه بغداد و در مراسم تجلیل از خود اعلام کرد که پدر علم حقوق در جهان من نیستم بلکه پدر علم حقوق در جهان عراق صاحب این کتاب یعنی کتاب متاجر از شیخ مرتضی انصاری است. اگر پیش از نوشتن نظریه العقد خودم کتاب مکاسب شیخ انصاری را می‌دیدم آراء من کاملا تغییر می‌کرد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه بیان کرد: در علوم قرآنی، دکتر عبدالصبور شاهین محقق اول جهان عرب در عصر معاصر است. ایشان در یک بحث پیچیده‌ای نسبت به حجیت قرائات مباحثی را مطرح می‌کند. وی در این کتاب وقتی چالش‌های بحث را مطرح می‌کند و در اینجا نظرات آیت‌الله خویی را در تفسیر البیان بزرگ‌ترین نظر بیان می‌کند. وی تفسیر ایشان را خیرالبیان عنوان می‌کند.
وی ادامه داد: دکتر الشاطی در دانشگاه مصر دعا می‌کرد که حاضرم همه کتاب‌هایم را در آخرت با یک صفحه از نوشتار علامه طباطبایی عوض کنم.
دبیر دوم شورای عالی حوزه‌های علمیه افزود: امروز نیز با شناختی که از حوزه‌های علمیه دارم بیان می‌کنم که ظرفیت‌های تحقیقی و پژوهشی در حوزه‌های علمیه شیعه بسیار جالب توجه است.
آیت‌الله مروی اظهارکرد: امروز در کنار تحقیقات علمی مراجع حوزه علمیه قم که مایه افتخار است، مسئولان حوزه اعلام می‌کنند که ۶ هزار محقق برجسته در حوزه علمیه به شکل تخصصی در زمینه‌های مختلف علوم انسانی مشغول به تحقیق و پژوهش هستند.
وی بیان کرد: دو نکته محوری برای رشد پژوهشگران جوان باید مورد بررسی قرار گیرد. اول، الزامات بایسته‌های ضروری پژوهش و دوم احصای موانع رشد پژوهشی و رفع آنها.
وی ضمن توصیه‌هایی به پژوهشگران جوان، نقش ادبیات عرب در تکامل علوم حوزوی و ژرف‌اندیشی در این علوم را ویژه دانست و گفت: در این زمینه و بدون تعارف در مراکز آموزشی و پژوهشی دارای ضعف هستیم.
وی افزود: از شاگردان آیت‌الله بروجردی(ره) نقل شده است که ایشان پس از نماز صبح تعقیبات نماز خواندند، یکی از طلاب از ایشان پرسید چه زمزمه می‌کنید که فرمودند که در حال مرور الفیه ابن‌مالک هستم.
آیت‌الله مروی اظهار کرد: مسیر تحقیق و پژوهش، مسیر بسیار سختی است. باید همت بلند را در این مسیر با خود همراه کنیم و از هیچ سختی دلسرد نشویم. نظم در آموختن و تلاش ویژه در مباحث علمی ما را به سمت صعود پیش می‌برد. امام سجاد(ع) از خداوند همت بلند طلب می‌کردند که برای همه ما درس آموز است. سلف صالح ما از بلند همتی به این مراتب رسیدند.
دبیر دوم شورای عالی حوزه‌های علمیه بیان کرد: استفاده صحیح از فناوری‌های جدید و پیشرفته از جمله هوش مصنوعی در حوزه تحقیق بسیار مهم است. در چشم‌انداز حوزه‌های علمیه که مصوب شورای عالی حوزه‌های علمیه است، استفاده از فناوری‌های روزآمد با حفظ سنت‌های سلف صالح کاملا قید شده است. در این حوزه باید آسیب‌شناسی دقیق نیز باید داشته باشیم.
وی گفت: اگر تحقیق علمی با تهذیب اخلاقی و درونی ممزوج شود نتیجه تحقیق ما اثر می‌دهد. اگر تهذیب با تحقیق عجین نشد، نمی‌توانیم با تغییر اصطلاحات سودی برای خود و جامعه برداریم. در این زمینه باید به شیوه سلف صالح توجه کنیم که همیشه اهل تهجد و توسل و زهد بودند.
کانون‌های پژوهشی در حوزه علمیه قم فعال شده‌اند
حجت‌الاسلام والمسلمین حسن ترکاشوند، معاون پژوهش حوزه علمیه قم، در سخنان کوتاهی در این مراسم اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در دیدار با مردم تبریز بیان کردند که صاحبان فکر، هنر، دانش، رسانه، جوانان و مسئولان در مقابل تهدیدات نرم دشمن اقدام کرده و وارد جهاد تبیین شوند. ایشان فرمودند که در مقابل تهدید نرم‌افزاری دشمن، تولید محتوا و اندیشه کنید.
وی افزود: یکی از مصادیق عمل به این تکلیف شامل حوزه‌های علمیه و اندیشمندان حوزوی هستند. تکلیف داریم که معارف دین را خوب بفهمیم و به جامعه عرضه کنیم. باید معارف را به درستی بفهمیم و شهد شیرین این معارف را به جامعه بچشانیم. پژوهش هم توان فهم درست معارف را به ما می‌دهد و هم توان کشف و هم بسته‌بندی و عرضه این معارف را به جامعه به ما می‌دهد. البته پژوهش باید این کار را انجام دهد ولی برخی از طلاب مهارت توزیع علم را به خوبی ندارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین ترکاشوند اظهار کرد: برخی معارف کم خود را گران به جامعه می‌فروشند ولی برخی از ما نمی‌توانند معارف عالیه را که کسب کرده‌اند به جامعه عرضه کنند. استفاده از فناوری‌های جدید یک فرصت و ضرورت است.
معاون پژوهش حوزه علمیه قم بیان کرد: خوشبختانه در عرصه پژوهش در حوزه اقدامات بسیار خوبی انجام شده است. در یک و نیم سال اخیر ۵۷ مجله جدید در واحدهای آموزشی راه‌اندازی شده است که در جشنواره مجلات حوزوی ۱۰ مجله حوزوی از میان مجلات حوزه علمیه قم انتخاب شد. ۲۸۰ نشست علمی و ۱۰۲ کارگاه در حوزه پژوهش برگزار شده است. در همین زمینه ۱۲۶ کانون پژوهشی نیز شکل گرفت.
حجت‌الاسلام والمسلمین ترکاشوند اظهارکرد: تحقیق پایانی برای همه طلاب پایه شش الزامی شده است. مقدمات این امر نیز فراهم شده و همین امروز کارگاه تربیت راهنما در حال برگزاری است.
معاون پژوهش حوزه علمیه قم بیان کرد: حوزه علمیه قم مجوز کرسی‌های آزاداندیشی را دریافت کرده است و همه واحدهای حوزوی قم می‌توانند کرسی‌های آزاداندیشی را برگزار کنند.
وی افزود: برگزاری دوره مهارت‌افزایی اساتید و معاونین پژوهش، ایجاد سامانه تقریر (سامانه انتشار اساتید خارج فقه و اصول شامل چند صد هزار صوت و تقریر از اساتید)، زیرساخت‌سازی عملیاتی شدن طرح گروه‌های پژوهشی جهادی از جمله فعالیت‌های این عرصه است.
حجت‌الاسلام والمسلمین ترکاشوند در پایان اظهار کرد: جشنواره علامه حلی از برکات مهم حوزه‌های علمیه است.
ارسال بیش از دو هزار اثر به جشنواره علامه حلی
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین طهماسبی، دبیر جشنواره استانی علامه حلی(ره) قم نیز با ارائه گزارشی در این مراسم گفت: این جشنواره ویژه طلاب زیر ۳۵ سال است. همچنین امسال سومین جشنواره ویژه اساتید حوزوی برگزار شده است.
وی افزود: تعداد آثاری که به جشنواره ارسال شده است ۲۱۸۴ مورد بوده است و ۹۹ اثر مرتبط به حوزه علمیه خواهران، ۵۸ اثر ویژه جامعةالزهراء(س) و ۴ اثر نیز از جامعةالمصطفی(ص) به همایش ارسال شده است.
دبیر جشنواره علامه حلی استان قم بیان کرد: این آثار شامل پایان‌نامه و کتاب و تحقیق پایانی سطح دو و پایان‌نامه سطح سه بوده است. در این همایش ۷۲۵ اثر مرتبط به طلاب یک تا شش بوده است.
وی تصریح کرد: ارزیابی جشنواره در چهار مرحله اجمالی، تفصیلی اول، دوم و سوم انجام شده است. ۵۰۴ ارزیاب متخصص در این جشنواره به کار گرفته شده است. ممتازین این جشنواره سال آینده به عنوان ارزیاب جشنواره نیز مشغول به همکاری می‌شوند. البته پیشتر، آموزش‌های تخصصی نیز به آنها داده می‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین طهماسبی گفت: پس از انجام ارزیابی‌ها، آثار به شورای علمی راه می‌یافت که هفت تن از اساتید خبره هر رشته، آثار را بررسی می‌کردند و پس از آن به شورای جشنواره استانی ارسال می‌شد.
وی افزود: در بخش ویژه، دو موضوع «نقش حوزه‌های علمیه در راهبردهای فرهنگ عمومی» و «پژوهش و تبلیغ ؛ ابزارها و شیوه‌ها» نیز در این جشنواره در نظر گرفته شده بود که طلاب در این زمینه نیز آثار خود را به جشنواره ارسال کردند.
دبیر جشنواره علامه حلی استان قم بیان کرد: افرادی که مدیر گروه هستند، شامل افرادی می‌شوند که در آن موضوع علمی شاخص هستند و حرف اول را در حوزه علمیه قم و حتی جهان اسلام می‌زنند که شامل اساتیدی چون واعظ موسوی، مسعودی، یاوری، ایلامی، ربانی، بهشتی، گرجیان، رحمان ستایش، عبادی، مصطفوی، شیرخانی و موسوی‌نسب بودند.
وی تصریح کرد: در این جشنواره ۱۳ نفر به عنوان برگزیده رتبه یک انتخاب شدند.
